Już 15 lutego wchodzi w życie prawo obligujące wszystkie placówki pracujące z dziećmi i młodzieżą do stworzenia standardów ochrony dzieci. Czas na ich wdrożenie mają do 15 sierpnia 2024. Ale już teraz warto zastanowić się, jak zorganizować ten proces i o jakie aspekty warto zadbać, żeby skuteczniej zapobiegać krzywdzeniu i zaniedbaniu dzieci. Także w kontekście związanym z aktywnością cyfrową.
O ochronie dzieci - na nowo
Kiedy rok temu wdrożyliśmy w Fundacji Orange politykę ochrony dzieci, nie było jeszcze wiadomo, że będzie to obligatoryjne dla wszystkich placówek działających na rzecz dzieci i młodzieży. Stało się tak za sprawą przyjętych w sierpniu 2023 przepisów nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nazwanej „ustawą Kamilka”. To właśnie po śmierci 8-letniego Kamila zakatowanego przez swojego ojczyma, ponownie zawrzało wśród opinii publicznej w kwestii krzywdzenia dzieci.
Wprowadzone regulacje mają na celu wzmocnić ochronę dzieci i młodzieży przed przemocą na wielu polach, aby zapewnić skuteczniejsze mechanizmy przeciwdziałania i reagowania już w sytuacji podejrzenia o krzywdzenie.
Jednym z tych obszarów jest obowiązek wdrożenia „Standardów ochrony małoletnich” we wszystkich placówkach pracujących z dziećmi i młodzieżą. Placówki oświatowe, wychowawcze, opiekuńcze, religijne, medyczne, rekreacyjne i sportowe, organizacje pozarządowe działające na rzecz dzieci, a nawet ośrodki wypoczynkowe – wszystkie muszą wprowadzić własne standardy do 15 sierpnia 2024. Za niewykonanie tego obowiązku przewidziane są kary.
Standardy ochrony dzieci w placówce - jak je tworzyć?
Przepisy te obejmują oczywiście weryfikację personelu za przestępstwa na tle seksualnym i przemocowym wobec dzieci. Ale warto wiedzieć, że nie jest to jedyna kwestia, na której mają się skupiać standardy.
Warto, aby placówki nie tylko „odhaczyły” niezbędne rejestry i opracowały dokumenty, ale przede wszystkim podjęły świadomą refleksję na temat tego, jak mogą skuteczniej chronić młodych ludzi, dbać o ich bezpieczeństwo i na co dzień przeciwdziałać nadużyciom. Warto do tego zaprosić możliwie największą część zespołu, aby szerzyć świadomość w całej organizacji i omówić wszelkie potencjalne ryzyka.
Co warto uwzględnić w tworzeniu standardów ochrony dzieci w placówce czy organizacji?
- zasady wspierające budowanie bezpiecznych relacji dziecka z dorosłymi
- zasady przeciwdziałania i interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia czy zaniedbania dziecka (warto mieć spisaną procedurę postępowania w przypadku podejrzenia, jakie organy zawiadomić i w jakiej kolejności)
- szkolenie personelu, w tym wolontariuszy i wolontariuszek
- wytyczne dla organizacji i osób współpracujących – tak, od nich też możemy wymagać przestrzegania naszych standardów
- okresowy monitoring przyjętych standardów – co działa sprawnie, a co warto zmienić lub zmodyfikować.
Po inspiracje możecie sięgnąć m.in. do polityki ochrony dzieci w naszej Fundacji.
Ochrona dzieci w środowisku cyfrowym
W dzisiejszych czasach warto też uwzględnić aspekty związane z cyfrową aktywnością dzieci i młodzieży np. zasady korzystania z internetu i urządzeń elektronicznych w placówce, ochrony dzieci przed szkodliwymi treściami. Ważne też, żeby ustalić ustalić zasady kontaktowania się personelu placówki z podopiecznymi – także w oparciu o ogólnodostępne komunikatory.
Przy okazji tworzenia standardów warto przeanalizować także kwestie związane z publikacją wizerunków dzieci w internecie, aby chronić je przed niebezpiecznymi konsekwencjami zamieszczania treści z ich udziałem. Tych może być bardzo wiele, o czym piszemy w tekście: Wizerunek dziecka w internecie - publikować czy nie?
Standardy ochrony dzieci - inspiracje
Jeśli szukacie inspiracji, możecie zajrzeć do:
- polityki ochrony dzieci w naszej Fundacji
- programu Standardy Ochrony Dzieci realizowanego przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę
- publikacji „Empatyczne instytucje” pod red. Konrada Ciesiołkiewicza
Polecamy też materiały, które zgromadziliśmy na podstronie o prawach dziecka w środowisku (nie tylko) cyfrowym. M.in. „Dojrzeć do praw” - raport z monitoringu praw i podmiotowości dziecka w Polsce w dobie społeczeństwa informacyjnego. Edycja I (2023)
Tworzenie standardów ochrony dzieci może być naprawdę ważnym czasem refleksji nad tym, jakie warunki tworzymy dla bezpiecznego rozwoju dzieci w placówce, organizacji, instytucji, szkole, przedszkolu, firmie czy klubie sportowym. I o tym, co warto uwzględnić i poprawić po to, aby nie narażać ich na krzywdzenie oraz jak działać skutecznie, kiedy coś nas niepokoi.
Zbyt wiele dzieci ciągle doświadcza przemocy i warto przeciwdziałać temu zjawisku.