Przyjazna szkoła powinna być okrętem flagowym dobrze działającego państwa i samorządu. Środowisko szkolne to „sieć przestrzeni uczenia”1, w sieci tej tworzą się skrypty zachowań i wykuwają się relacje, które nieraz mogą przetrwać całe życie. Innymi słowy, szkoła jest tym dla społeczeństwa, czym serce dla krwiobiegu: pompuje do pozostałych części świata społecznego strumień kompetencji: wiedzy, postaw zakorzenionych w wartościach i umiejętności. Zaprojektowana przez każdą wspólnotę według jej najważniejszych wartości, szkoła jest także papierkiem lakmusowym systemów społecznych, ekonomicznych i politycznych. Wreszcie społeczność nauczycielek, nauczycieli, uczniów, administracji szkolnej i rodziców przez swą reprezentatywność to niejako Polska w pigułce.
Mamy nadzieję, że nasz raport przyczyni się do szerokiej debaty i spojrzenia na nauczycieli z troską i zainteresowaniem, a finalnie – do systemowych zmian na lepsze. Jeśli mamy ambicję pracy nad społeczeństwem przyszłości – wrażliwym na słabszych, niegodzącym się na rosnącą skalę nierówności, odpornym na kryzysy, innowacyjnym i wykorzystującym szanse rozwojowe – to nie możemy przechodzić do porządku dziennego nad problemami, takimi jak te ujawnione w prezentowanym badaniu. Jego wyniki skłaniają do głębokiego namysłu, a ten powinien pociągnąć za sobą zdecydowane działania.
