Kompetencje przyszłości potrzebne już dziś - Fundacja Orange
Pomiń nawigację

Strefa wiedzy

Kompetencje przyszłości potrzebne już dziś

Transformacja cyfrowa zachodzi od wielu lat, w różnych sferach życia. Dotyczy ona codziennego funkcjonowania, edukacji oraz wpływa na rynek pracy. Nabrała szybszego tempa wskutek pandemii SARS-CoV-2. Z dnia na dzień dla wielu osób niezbędna okazała się umiejętność posługiwania się narzędziami komunikacji zdalnej - zarówno w nauce, jak i w życiu zawodowym.

Kompetencje techniczne – m.in. obsługa narzędzi cyfrowych - to zatem ważny zasób. Czy wystarczą one jednak do tego, aby na co dzień w pełni korzystać z dobrodziejstw technologii i rozwijać się zawodowo? Tworząc programy edukacyjne i kursy doszkalające, warto myśleć kompleksowo i zadbać również o kompetencje społeczne ich uczestników i uczestniczek. Takie podejście skoncentrowane jest na budowaniu kompetencji przyszłości.

Kompetencje w Polsce poniżej średniej UE

Zdobywanie kompetencji cyfrowych jest konieczne do sprawnego funkcjonowania w codzienności, „napędzanej” rozwojem technologicznym.  Kompetencje te stają się również niezbędne w wielu zawodach - nawet tych, niezwiązanych bezpośrednio z branżą technologiczną. Indeks Gospodarki Cyfrowej i Społeczeństwa Cyfrowego (DESI) na 2021 r. wskazuje natomiast, że mniej niż połowa polskiego społeczeństwa posiada co najmniej podstawowe kompetencje cyfrowe – znajdujemy się poniżej średniej  na tle pozostałych krajów Unii Europejskiej.

Ponadto, udział kobiet w zawodach, związanych z technologiami cyfrowymi, nadal jest niewielki w stosunku do liczby mężczyzn, zatrudnionych na podobnych stanowiskach. Raport „Women in Digital Scoreboard” wskazuje, że w zakresie specjalistycznych umiejętności cyfrowych, występują duże nierówności między kobietami i mężczyznami. Z kolei z raportu, opracowanego przez Komisję Europejską „Kobiety w dziedzinie cyfrowej 2021” wynika, że udział kobiet wśród specjalistów w branży ICT w Polsce (information and communication technologies – technologie informacyjno-komunikacyjne), wynosi zaledwie 19%. Panie rzadziej wybierają również studia na kierunkach ścisłych: technicznych, inżynieryjnych i matematycznych. Spośród absolwentów wyżej wymienionych specjalizacji zaledwie 1/3 stanowią kobiety.

Kapitał ludzki to podstawa

Pracodawcy od lat zgłaszają niedobór specjalistów z branży IT. Z drugiej strony, dostępny jest szeroki wachlarz kursów, umożliwiających zdobycie nowych umiejętności technicznych - począwszy od darmowych form edukacyjnych, a kończąc na odpłatnych szkoleniach. Tego typu kursy zapewniają ich uczestnikom i uczestniczkom wsparcie wobec wyzwań i realiów rynku pracy. W związku z tym powinny koncentrować się nie tylko na nabywaniu kompetencji specjalistycznych czy technicznych. Poprzez mentoring czy networking z osobami z branży, powinny umożliwiać także wspólną realizację zadań i inne formy rozwoju i nauki, które dadzą przestrzeń na więcej. O zatrudnieniu kandydata nie decyduje bowiem jedynie jego wiedza. Niezwykle ważna jest także sprawność w prezentowaniu nabytych umiejętności przed przyszłym pracodawcą.

W pracy niezbędne są także umiejętności społeczne. Pozwalają one na budowanie sieci społecznych, swobodną prezentację pomysłów i kompetencji w szerszym gronie, sprawniejszą komunikację czy współpracę (także w różnorodnych i multidyscyplinarnych zespołach). W życiu zawodowym wszystkie te umiejętności są cennym zasobem, z którego korzystać można przez lata. Wspierają one poczucie satysfakcji z pracy, wpływającej na ogólny dobrostan człowieka. W tworzeniu wysokiej jakości programów edukacyjnych warto uwzględniać zatem to, że umiejętności specjalistyczne czy kompetencje techniczne to nie wszystko. Jeśli dodamy do nich umiejętności społeczne i kompetencje miękkie, to zyskamy dużo bardziej wartościowy zasób.

Kompetencje przyszłości - jak będą wyglądały?

W strategii na lata 2019-2024, Unia Europejska zakłada, że do 2025 r. podstawowe umiejętności cyfrowe będzie posiadało 70% dorosłych obywateli Wspólnoty. Technologia cyfrowa ma przynosić korzyści każdemu obywatelowi oraz przedsiębiorstwom. Jest to o tyle ważne, że według raportu Światowego Forum Ekonomicznego - „The Future of Jobs Report 2020” - automatyzacja do 2025 r. spowoduje likwidację aż 85 mln miejsc pracy na świecie. Dobra wiadomość jest taka, że w to miejsce pojawić ma się 100 mln nowych wakatów (wymagających zapewne innych niż do tej pory umiejętności ).

Warto spytać zatem o to, jakie umiejętności będą kluczowe w gospodarce przyszłości? O co należy zadbać, aby być konkurencyjnym na rynku i zyskać szanse na dobrą, satysfakcjonującą pracę? Wśród 15 kluczowych umiejętności, związanych z rynkiem pracy (wymienionych w raporcie Światowego Forum Ekonomicznego), znalazły się zarówno umiejętności techniczne, takie jak sprawne korzystanie z technologii, monitoring i kontrola, projektowanie rozwiązań technologicznych, programowanie, analiza systemów i ich ocena, jak również umiejętności miękkie, tj. odporność na stres, elastyczność, umiejętności przywódcze i wpływu społecznego, negocjacyjne oraz inteligencja emocjonalna.

Wymienione wyżej kompetencje są również niezbędne dla efektywnego korzystania ze zdobytych kompetencji technicznych. Środowiska, w których dzisiaj uczymy się i pracujemy są bowiem podatne na zmiany. Wymagają od ludzi m.in. elastyczności oraz zdolności do pracy w zespołach, także tych rozproszonych. W katalogu umiejętności kluczowe miejsca zajmują zdolności poznawcze: krytyczne myślenie, myślenie analityczne, innowacyjność, umiejętność rozwiązywania problemów, kreatywność, oryginalność i inicjatywa, aktywne uczenie się oraz strategie uczenia się, wnioskowanie, rozwiązywanie problemów, a także tworzenie idei. To dzięki nim technologia staje się narzędziem do realizacji celów. Co ważne, to właśnie dzięki nim nie musimy obawiać się, że technologia „odbierze” nam miejsca pracy.

Kim są NEETs w Polsce i dlaczego warto wspierać ich w rozwoju kompetencji przyszłości?Czy fińska szkoła jest lepsza od polskiej? Sprawdzamy.