Czym jest Cykl Kolba w edukacji? Jakie efekty przynosi i jak stosujemy ten schemat podczas szkoleń dla nauczycielek i nauczycieli w projekcie „Lekcja: Enter”? Kluczowe jest tu nabywanie nowych umiejętności, poprzez korzystanie z doświadczania.
Na czym polega proces uczenia się, wykorzystujący cykl Kolba?
Doświadczenie edukacyjne pokazuje, że w systemie szkolnym nauczycielki i nauczyciele, przekazując swoją wiedzę, najczęściej wybierają style uczenia, które wykorzystują lewą półkulę mózgu, która odpowiedzialna jest za logiczne, racjonalne i analityczne myślenie. A co byłoby w sytuacji, gdyby częściej wykorzystywali również prawą półkulę mózgu, która odpowiedzialna jest za kreatywność, myślenie abstrakcyjne, emocje i wyobraźnię?
Takie możliwości daje model uczenia się przez doświadczenie ((experiential learning model), sformułowany przez amerykańskiego teoretyka, badacza procesów uczenia się - Davida Kolba. Ilustruje ją poniższy schemat.
Uczenie się przez konkretne doświadczenie - etapy procesu
Proponowany przez Kolba cykl uczenia składa się z czterech etapów. Jego wyjściową kwestią jest najczęściej odwołanie się do własnego doświadczenia, czyli do tego, co uczestnik procesu edukacji wcześniej już przeżył, przeczytał lub/i wykonał w poruszanym obszarze wiedzy. Po analizie doświadczeń następuje refleksyjna obserwacja. Nauczycielka/nauczyciel, edukatorka/edukator, poprzez umiejętne zadawanie pytań i moderowanie procesu edukacyjnego, pozwala jego uczestnikom zatrzymać się na chwilę z własnymi doświadczeniami i spojrzeć na nie z różnych perspektyw. Jest to okazja do autorefleksji i wyciągania wniosków na przyszłość.
Kolejny etap to zainspirowanie się i połączenie doświadczenia z teorią. Innymi słowami, jest to etap wyciągania wniosków i konfrontacji ich z daną teorią. To czas na przypomnienie sobie i nazwanie teorii, która leży u podstaw wyjaśniania zaobserwowanego doświadczenia.
Ostatnim etapem procesu uczenia się jest aktywne eksperymentowanie, a więc praktyka, zweryfikowanie tego, jak nowo wypracowane kompetencje sprawdzą się w praktyce.
Opisany powyżej cykl Kolba jest niezwykle elastyczny - proces uczenia można rozpoczynać tak naprawdę od każdego z przywołanych wyżej czterech etapów.
Cykl Kolba i projekt Lekcja: Enter
Właśnie taki model szkoleniowy stosujemy w ramach projektu „Lekcja: Enter”, realizowanego przez Fundację Orange wraz z Fundacją Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego oraz Instytutem Spraw Publicznych (finansowanego ze środków Unii Europejskiej). Głównym działaniem projektowym są szkolenia, których celem jest wzmocnienie kompetencji cyfrowych ponad 75-ciu tysięcy nauczycielek i nauczycieli na terenie całego kraju.
Oparcie procesu szkoleniowego na Cyklu Kolba polega tu na tym, że na początku uczestnicy szkolenia sami używają wybranej aplikacji, doświadczają danej metody, a następnie wymieniają się refleksją na jej temat - po to, aby w kolejnym kroku dobrze poznać aplikację/metodę , a na koniec stworzyć własny materiał z jej wykorzystaniem. Następnie nauczycielka/nauczyciel wykorzystuje zdobytą wiedzę i doświadczenie w pracy na lekcji ze swoimi uczniami i uczennicami. Dzięki temu można zweryfikować to, czy nastąpił proces uczenia i na ile jest on efektywny.
Lekcje, prowadzone według przygotowanych przez uczestniczki/uczestników projektu scenariuszy, oparte są również o cykl Kolba. Taki sposób prowadzenia zajęć powoduje, że uczennice i uczniowie zapamiętują więcej, poznają nowe sposoby uczenia się, rozwijają sprawność umysłową, są bardziej zaangażowani, a samo uczenie się jest oparte nie tylko na zdobywaniu wiedzy, lecz także na kształtowaniu niezbędnych w życiu postaw i umiejętności.
Co daje model uczenia, wykorzystujący cykl Kolba (uczenie się przez doświadczenie)?
Nauczycielki i nauczyciele, wykorzystując takie metody, zauważają większe zaangażowanie i realną pracę uczniów podczas lekcji, łatwiejsze budowanie u uczniów wewnętrznej motywacji, a co za tym idzie - większe zainteresowanie nauczanym przedmiotem.
Więcej o szkoleniach w ramach projektu „Lekcja: Enter” znajdziesz na stronie www.lekcjaenter.pl