Języki programowania dla dzieci. Który będzie odpowiedni?

Istnieje wiele środowisk i języków programowania dla dzieci. Każdy ma swoje zalety. Najważniejsze, by chcieć i szukać rozwoju i wybrać takie narzędzia, które będzie najlepsze dla naszych dzieci czy uczniów. Zachęcamy też do własnych poszukiwań!

Jak uczyć tworzenia pierwszych aplikacji i animacji, aby dzieci nie frustrowały się, że kod nie działa, bo zabrakło jednego przecinka czy w komendzie pojawiła się literówka? Aby praca była przyjazna, a skutki widoczne od razu? Odpowiedź przyszła z Massachustets Institute of Technology, gdzie już 16 lat temu opracowano pierwsze wydanie obiektowego języka programowania przeznaczonego dla dzieci. Jego głównym autorem jest Mitchel Resnick.

Scratch jest popularny wśród nauczycieli, którzy uczą dzieci programowania korzystając z bezpłatnych scenariuszy dostarczanych przez naszą fundację. Choć to środowisko programowania ma już kilkanaście lat, cały czas jest rozwijane. Od stycznia 2019 możemy korzystać z najnowszej wersji Scratch 3.0. Więcej o Scratchu pisaliśmy w artykule o programowaniu dla dzieci.

Język programowania:Scratch

Dla kogo? Dzieci i młodzież 8-16 lat

O ile podstawowa wersja Scratcha wymaga od dzieci umiejętności czytania i podstawowej biegłości w posługiwaniu się komputerem, o tyle Scratch Jr to graficzna aplikacja, którą można bezpłatnie ściągnąć na tablet lub telefon. Dzieci od 5 lat mogą same stworzyć interaktywne gry i historie. Uczą się rozwiązywać problemy, projektować rozwiązania i tworzą swoje własne, kreatywne opowieści.

Język programowania: Scratch Jr

Dla kogo?  Dzieci 5-7 lat

Google oferuje platformę edukacyjną, w której dzieci postawią pierwsze kroki w drodze do świata JavaScript. Opiera się na podobnej zasadzie jak Scratch: to język obiektowy, blokowy, dobry dla początkujących uczniów. Zasadą jego działania jest ustawianie komend w specjalnie przygotowanych graficznych blokach. Co ważne, utworzony wizualnie program, można przetłumaczyć na inny język programowania. Do dyspozycji mamy JavaScript, Python, PHP, Lua, Dart. Dlatego właśnie Blockly nazywa się dobrym wstępem do bardziej zaawansowanych języków.

Jak twierdzą autorzy, jedyne umiejętności potrzebne, by zacząć kodować w tym języku to liczenie i czytanie. Nadaje się zatem dla uczniów szkół podstawowych.

Język programowania: Blockly

Dla kogo? Dzieci 8-11 lat

To z kolei propozycja dla początkujących w świecie programowania zarówno dzieci, jak i dorosłych. Small Basic zostało opracowane przez Microsoft. Ma pomóc w przejściu od języków blokowych do programowania tekstowego. Podstawą jego działania jest zaledwie 11 słów kluczowych. Równie prosty jest interfejs, na który składa się z kilka przycisków. Dodatkowo całe środowisko jest opatrzone kontekstową pomocą.

Język programowania: Small Basic

Dla kogo?  Dzieci od 7 lat

Wydaje się, że chłodny język kodu leży na przeciwległym biegunie niż zabawy z wyobraźnią, magią i fantazją. Tymczasem w Alice dzieci mogą z pomocą kodu tworzyć animacje, bajki, wizualne opowieści. To środowisko opierające się podobnie jak Scratch, Small Basic i Blockly na metodzie „przeciągnij i upuść”. Bez umiejętności programowania, można tu stworzyć ciekawą animację 3d. Każdą prostą aplikację można od razu przetestować.

Połączenie świata bajek z programistycznymi narzędziami, intuicyjny interfejs mogą zachęcić do programowania i pokazać, że jest ono przydatne w wielu dziedzinach życia. Nazwa pochodzi oczywiście od Alicji w Krainie Czarów – na cześć Lewisa Carrolla, który był nie tylko pisarzem, lecz także matematykiem!

Język programowania: Alice

Dla kogo? Uczniowie starszych klas szkół podstawowych i szkół średnich

Zapewne wielu rodziców pamięta sympatycznego żółwia z języka LOGO. Miał on wielu fanów wśród raczkującego środowiska informatycznego w Polsce. Nauce tego środowiska poświęcono nawet osobną rubrykę w magazynie Bajtek – naszym pierwszym czasopiśmie o informatyce, wydawanym w Polsce od 1985. A funkcjonalność „grafiki żółwia” to coś, przez co przeszło wielu młodych programistów. Język LOGO przez wiele lat królował w szkole. Obecnie wypiera go Scratch oraz prace z użyciem Arduino.

Język programowania: LOGO

Dla kogo?  Dzieci od 10 lat

To jeden jednym z popularniejszych języków programowania na świecie. Według raportu StackOverflow (serwisu społecznościowego dla programistów) z 2018 roku, zajmuje w tym zestawieniu pierwsze miejsce. Używany zarówno przez specjalistów, jak początkujących koderów. Jest łatwy do nauki i da się go uruchomić w każdym systemie operacyjnym. Napisano w nim np. Instagram, ale może być wykorzystywany także dla młodych #SuperKoderów, którzy zaprogramują z jego pomocą płytkę BBC Micro:bit. (Zobacz bezpłatne scenariusze zajęć: https://superkoderzy.pl/scenariusze/mikrobitowcy/).

To też język, przy pomocy którego można kodować w Minecrafcie oraz… zdawać maturę z informatyki.

Język programowania: Python

Dla kogo?  Dzieci od 10 lat

Nie każdy odnajdzie się w liniach kodu, dlatego pojawiły się też interfejsy graficzne do programowania. Jednym z nich jest Ardublock, przygotowane do współpracy z mikrokontrolerem Arduino. Z interfejsu graficznego  można łatwo przejść do kodu pisanego, co pozwoli go zrozumieć. To program, który pozwoli na sterowanie silnikami, diodami, serwami czy innymi elementami elektronicznymi. Wykorzystywany chętnie przez twórców, np. w FabLab Gdańsk powered by Orange.