Szeroko rozumiane umiejętności cyfrowe i medialne pozwalają nam być świadomymi, bezpiecznymi i aktywnymi użytkownikami mediów. Dzięki nim, możemy krytycznie szukać informacji, przekazywać je dalej, kreatywnie wykorzystywać możliwości, jakie dają nam nowe technologie, a także nawiązywać i utrzymywać kontakty oraz poszerzać swoją wiedzę. Jak wykorzystać wakacje dla rozwijania tych kompetencji razem z naszymi dziećmi?
Wakacje bardzo często kojarzą nam się z podróżą – bliższą lub dalszą (nie musimy wyruszać daleko, poniższe pomysły możemy wykorzystać także w najbliższym otoczeniu). Szykujemy się do podróży. Sprawdzamy informacje, o miejscu, do którego się wybieramy. Korzystamy z biblioteki, papierowych przewodników, folderów, zasobów internetowych. Naturalne, prawda? Ale właśnie w ten sposób możemy kształcić kompetencje związane z szukaniem informacji, ich weryfikacją i przetwarzaniem. Wybieramy, te które dla nas są najważniejsze i które będziemy chcieli wykorzystać w miejscu docelowym. Opracowujemy trasę podróży. Możemy w tym celu korzystać z map papierowych i tych wirtualnych. Zabawa z mapą pozawala nam na oswajanie się z okolicą, dodawanie miejsc, które chcemy zobaczyć, wybieranie trasy omijającej duże miasta, zmianę trasy ze względu na ruch uliczny... Jednocześnie możemy zwrócić uwagę na informacje związane z udostępnianiem lokalizacji i prywatność w internecie.
W trakcie podróży bardzo ważne jest zbieranie doświadczeń i kolekcjonowanie wrażeń. Odkrywanie nowych miejsc umożliwia nam poznawanie nowych smaków, zapachów, widoków, czasem nawet kolorów. Dzięki podróżom możemy przeżywać coraz to nowe przygody. Każda podróż to kolejne kamyczki do pudełka ze wspomnieniami. Jak możemy wykorzystać telefon czy tablet w trakcie podróży? Na pewno do utrwalania chwil poprzez robienie zdjęć czy kręcenie filmików. Nie warto przywozić z wakacji 1000 zdjęć i 100 filmów, bo już nigdy do nich nie wrócimy, nasi znajomi i rodzina też nie będą zainteresowani ich oglądaniem. Dlatego zaczynamy już na samym początku od krytycznej selekcji: co chcę utrwalić, co chcę zapamiętać? Drugim ważnym pytaniem jest: jak to pokazać? I tu możemy już kształcić kreatywne korzystanie z nowych mediów, ćwiczyć robienie zdjęć, pamiętając o kadrowaniu, perspektywie, pierwszym i drugim planie, kompozycji. To może być doskonałe wprowadzenie do cyfrowej obróbki zdjęć, do czego możemy wykorzystać takie aplikacje jak PicSay (która pozwala także na dodawanie do naszych fotografii „dymków” z komentarzami), czy Snapseed. Nakręcone przez nas filmiki możemy edytować w aplikacji InShot lub Quik. Korzystanie z tych aplikacji to super okazja do wspólnego wykorzystywania nowych technologii. Używając zrobionych przez nas zdjęć i nakręconych filmików możemy razem z dziećmi stworzyć album z wakacji, uzupełniony o nasze komentarze i wspomnienia. Jego cyfrowe oglądanie w długie zimowe wieczory pozwoli nam zanurzyć się na nowo w letnich przygodach! Album możemy przygotować np. w formie prezentacji wykorzystując do tego aplikację Prezi, Animoto lub Glogster albo w formie cyfrowej książki korzystając z programu StoryJumper! Dzięki temu kształcimy kompetencje związane z selekcją materiału, jego kreatywnym przetwarzaniem i przedstawieniem. Te kompetencje przydają się nam na co dzień w pracy, a naszym dzieciom w szkole i w przyszłym życiu zawodowym.
Zbierając wirtualne wspomnienia, warto też zadbać o ich systematyczne porządkowanie w wirtualne archiwa. Nasze albumy możemy uzupełnić o odnalezione informacje dotyczące miejsca, w którym zostały zrobione. Ich zbieranie to okazja do poszukiwania różnorodnych informacji i weryfikacji źródeł. Możemy wykorzystywać lokalne archiwa (poszukać informacji w bibliotece czy informacji turystycznej), ogólnodostępne tablice i oczywiście internet. Warto też przeprowadzić krótkie rozmowy z miejscowymi. Wcielmy się z naszymi dziećmi w rolę dziennikarzy i zbierzmy jak najwięcej ciekawostek o miejscowości, w której wypoczywamy. Ćwiczymy w ten sposób docieranie do źródeł, ich weryfikację, ale także nawiązywanie relacji. Dodatkowo możemy kształcić nasze kompetencje i wiedzę związane z wykorzystaniem cudzego wizerunku i jego danych (jeśli np. w naszym filmiku chcemy wykorzystać nagranie lokalnego opowiadacza, to koniecznie spytajmy go o zgodę!).
Jak już przygotujemy treść, na przykład zrobimy kolaż ze zdjęć, czy nakręcimy krótki filmik, to oprócz umieszczenia go w naszym cyfrowym archiwum, możemy też wdrażać się w korzystanie z wirtualnej komunikacji. Wysyłanie wiadomości mailowej czy przez serwisy społecznościowe to kolejny kawałek kompetencji medialnych i doskonała okazja do ćwiczenia postępowania zgodnie z netykietą. Dodatkowo dzieci mogą w ten sposób ćwiczyć kompetencje językowe.
A jeśli mamy trochę więcej czasu i chcemy przygotować grę z wyzwaniami dla naszych dzieci, skorzystajmy z programu ActionBound, umożliwiającego przygotowanie gry terenowej z różnorodnymi zadaniami. Od nas zależy, jakie zadania i w jakich lokalizacjach wykorzystamy w naszej zabawie! Szukanie punktów oznaczonych na mapie w terenie, rozwiązywanie zagadek, odpowiadanie na łatwiejsze i trudniejsze pytania czy przygotowywanie kreatywnych prac. Tylko nasza wyobraźnia nas ogranicza!
Każdy dzień i każda okazja jest dobra, żeby wzmacniać kompetencje medialne i cyfrowe, a najlepiej robić to razem w relacji ze swoim dzieckiem. Wspólne korzystanie z urządzeń elektronicznych i kreatywne wykorzystanie nowych technologii może być doskonałym narzędziem do budowania i wzmacniania więzi z dzieckiem. To też najlepszy sposób na to, żeby wspólnie uczyć się tego, że sprzęty to tylko narzędzia, nad którymi to my mamy kontrolę i to od nas zależy, jak będziemy z nich korzystać.
Autorka: Barbara Krywoszejew, ekspertka Fundacji Nowoczesna Polska